Spor Hekimliği

Spor hekimliği, multidisipliner bir yaklaşım benimser. Fizik tedavi, ortopedi, kardiyoloji gibi temel tıp uzmanlıklarının ayrı bir kombinasyonu olarak düşünülebilir. Spor hekimleri sağlığın korunması için her yaş ve cinsiyetteki kişileri fiziksel aktiviteye yönlendiren, spora katılımını amaçlayan amatör ya da profesyonel sporcuların fiziksel performanslarını değerlendiren, spor sırasında oluşabilecek yaralanma ve travmaların önlenmesini amaçlayan, oluşan yaralanmaların da tanı, tedavi ve rehabilitasyonunu sağlamayı hedef edinir.

1.Nasıl Spor Hekimi Olunur? Kimler Spor Hekimliği Yapabilir?

Spor hekimleri, ülkemizde 6 yıllık temel tıp eğitimi sonrasında 4 yıllık uzmanlık eğitimi alır. Ortopedi ya da FTR uzmanlığı sonrasında ise 2 yıllık spor hekimliği ihtisası yapılabilir. Bazı yabancı ülkelerde ise spor hekimliği ayrı bir branş değil, ortopedik cerrahi, dahiliye, fiziksel tıp ve rehabilitasyon gibi uzmanlıkların alt dalıdır

Spor hekimlerinin çalışma alanları diğer tıp uzmanlıklarına göre daha geniş bir alana yayılmıştır. Başlıca spor kulüpleri, sportif dernekler, spor federasyonları, hastaneler, üniversiteler ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışırlar.

Spor kulüplerinde çalışan spor hekimleri; sporcuların rutin sağlık kontrolü, antrenman ve egzersiz planlaması, spor performansının iyileştirilmesi, sporcunun günlük diyeti ve beslenmesi hakkında çalışmalar yürütür. Sporda etik dışı kabul edilen doping kontrolü de spor hekimlerinin sorumluluğu altındadır. Egzersiz, antrenman ya da müsabaka içerisinde meydana gelebilecek sakatlıklara karşı önlem alır saha içerisinde oluşabilecek yaralanma ve travmalar için de saha kenarlarında ilk yardım için sağlık ekibiyle birlikte hazır bulunur. Sakatlık geçiren sporcuyu en kısa sürede eski performansına döndürmeyi amaçlar yine sakatlığı nedeniyle spora ve müsabakalara uzak kalan sporcunun spora ne zaman döneceğinin kararını verir.

Spor hekimi maç sırasında sakatlanan sporcuya saha içerisinde gerekli müdaheleyi yaptıktan sonra sporcuyu dakikalar içerisinde tekrar maça döndürebilir fakat sakatlanmalar her zaman bu kadar hafif olmayabilir. Bu süre sakatlığın boyutu, şiddetti ve travma bölgesine göre bazen aylarca sürebilir hatta kalıcı bir hasar oluşmuşsa sporcu spora geri dönemeyebilir. Bu durumda rehabilitasyonu sağlamak da spor hekiminin görevleri arasındadır.

Spor hekimleri egzersizi bir reçete olarak kullanır. Fiziksel aktivitenin sağlık için önemini inceler. Obezite, diyabet (şeker hastalığı), astım, hipertansiyon gibi yaygın kronik hastalıklarla başvuran hastaların egzersiz ve fiziksel aktivitesini düzenler, hastaya uygun egzersiz reçetesi hazırlar ve hastayı düzenli takibe alır. Egzersizin hastanın sağlığı üzerindeki etkilerini değerlendirir

Günümüzde sporun sağlıklı yaşam için önemi herkes tarafından anlaşılmıştır. Farklı amaçlar için birçok kişi spora yönelmiştir. Sağlıklı ve zinde bir vücut isteyenler, kilo vermek isteyenler, fiziksel ve ruhsal rahatlamayla yaşam kalitesini artırmak isteyenler…

Spor yapan bireylerin sayısının artmasına paralel olarak spor sakatlanmalarının sayısı da artmıştır. Bilinçsiz yapılan, bireyin fiziksel sınırlarını zorlayarak yaptığı fiziksel aktivitelerde yaralanmalara hatta ani kardiyak ölümlere (sportif aktivite sırasında veya sonrasındaki 1 saat içerisinde travma gibi başka bir neden olmadan yaşanan ölümlerdir) sebep olabiliyor bu yüzden bilinen bir sağlık problemi varsa mutlaka bir doktora danışarak spor yapmaya karar verilmeli ve riskli olabileceği düşünülen bütün fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.

Spor Hekimlerinin İlgilendiği Hastalıklar

Amatör ya da profesyonel sporcular antrenmanlarda, maç içerisinde ya da sonrasında farklı türde ve şiddette sakatlanmalar yaşayabilir. Sporcularda meydana gelen sakatlanmaların yaklaşık yüzde sekseni cerrahi tedavi gerektirmeyen basit yaralanmalardır. En sık kas zedelenmesi, kas ödemi ve burkulmalar görülmektedir. Basit yaralanmaların tedavisine soğuk kompres (buz tedavisi gibi) uygulaması örnek verilebilir.

Spor hekimlerine gelen başvurulardaki hasta yakınmalarını başlıca bunlar oluşturur:

1.Baş Ve Boyun Ağrısı

Boyun kaynaklı baş ağrısı sporcularda çok sık görülmektedir. Boyun kaslarını çok sıkmak(kaslarda travmaya neden olmak), boyun omurlarındaki kayma ve boyun fıtığı gibi nedenler kişide boyun kaynaklı baş ağrısına sebep olabilir. Boyun bölgesindeki fıtıklar, düzleşmeler, kireçlenmeler ve tendinit tedavisi spor hekimlerince yapılmaktadır.

En sık duyulan hasta şikayetlerindendir. Maç öncesinde ya da antrenman sırasında fark edilir. Altta yatan neden kas ve tendonlardaki yırtılma, tendinit (eklem iltihaplanması), bursit ya da omuz sıkışma sendromu olabilir.

Günümüzde sporun sağlıklı yaşam için önemi herkes tarafından anlaşılmıştır. Farklı amaçlar için birçok kişi spora yönelmiştir. Sağlıklı ve zinde bir vücut isteyenler, kilo vermek isteyenler, fiziksel ve ruhsal rahatlamayla yaşam kalitesini artırmak isteyenler…

Spor yapan bireylerin sayısının artmasına paralel olarak spor sakatlanmalarının sayısı da artmıştır. Bilinçsiz yapılan, bireyin fiziksel sınırlarını zorlayarak yaptığı fiziksel aktivitelerde yaralanmalara hatta ani kardiyak ölümlere (sportif aktivite sırasında veya sonrasındaki 1 saat içerisinde travma gibi başka bir neden olmadan yaşanan ölümlerdir) sebep olabiliyor bu yüzden bilinen bir sağlık problemi varsa mutlaka bir doktora danışarak spor yapmaya karar verilmeli ve riskli olabileceği düşünülen bütün fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.

Futbolcularda daha sık görülen aşil tendon kopmaları, tendinitler, stres kırıkları ve topuk dikeni gibi hastalıklar neden olabilir. Sporcularda ağrı ve hareket kısıtlılığıyla kendini gösteren bu şikayetlerde doğru tanıyı koyabilmek için kan testi, röntgen, MR, artoskopi, artrosentez gibi yöntemler kullanılabilir.

Spor Hekimliğinde Kullanılan Tedavi Yöntemleri

PRP(Platelet Rich Plasma): Kişinin kendi kanı alınıp santrifüj edilerek toplanan trombositler hasarlı olan bölgeye enjekte edilir.
Kuru iğneleme(Miyofasiyal ağrı tedavisinde oldukça etkili)
Ozon tedavisi
Fizik tedavi rehabilitasyon
Medikal tedavi: İlaç tedavisidir.

Türkiye’de Spor Hekimliği

Ülkemizde son yıllarda spor hekimliği alanında çok olumlu gelişmeler kaydedilmiştir.
Yetişmiş spor hekimi sayısı her geçen gün artmaktadır.
Ayrıca, sporcu performans ölçme-değerlendirme, kapasite artırımı ve sporcu sağlığının korunması ve gerektiğinde sakatlıkların tedavisi yönünde ileri teknoloji ve uzmanları bünyesinde barındıran tesisler açılmaktadır.
Özellikle Antalya bölgesinde hizmet veren oteller ve özel spor merkezleri bünyesinde her yıl hemen hemen bütün branşlardan çok sayıda takım ve sporcu dünyanın her yerinden ülkemize gelmektedir.