Göz hastalıkları doğumla birlikte genetik sebeplere bağlı olarak ya da doğum sonrası çevresel nedenlerden dolayı gelişebilir. Renk körlüğü ve şaşılık doğumla beraber; travma veya alerjik sebeplere bağlı gelişen göz hastalıkları ise çevresel nedenlilere örnektir. Gözlerde alerji oluşturan sebeplere makyaj ürünleri, ilaçlar ve saman nezlesi örnek verilebilir.
Göz kapaklarında, gözü hareket ettiren kaslarda, gözyaşı kanallarında, göz zarında, korneada, retinada ( gözün arka tarafındaki görme hücrelerinin oluşturduğu ağ tabaka ), makülada (sarı nokta) ve görme sinirlerinde meydana gelen hastalıkların bütününe göz hastalığı denilmektedir.
Göz kapakları; gözü dışarıdan gelen yabancı cisimlerden, tozdan ve ışıktan korur. Düzenli olarak açılıp kapanarak gözyaşlarının göz yüzeyinde eşit olarak dağılmasını sağlar ve gözü kurumaktan da korur.
Sık görülen göz kapağı hastalıkları; göz kapakları üzerinde bulunan kirpik uçlarının içe dönüp göze batması ( trikiazis ), göz kapağının dışa dönmesi ( ektropion ), göz kapağı ve kirpik diplerindeki mikrop, toz gibi nedenlerle gelişen iltihaplanmalar ( blefarit ), göz kapağındaki bezlerde oluşan enfeksiyonlar ( arpacık ) ve sıklıkla arpacıkla karıştırılan göz kapağı kistleri ( şalazyon )…
Oldukça ince ve saydam yapıda olan göz zarı, göz kapaklarının içini ve göz küresinin dışarı ile temas eden dış yüzeyini kaplar. Bakteriyel, viral veya alerjik sebeplerle göz zarının iltihaplanmasına “konjonktivit” denir. Alerjik nedenlerle oluşan konjonktivitler halk arasında göz nezlesi olarak bilinmektedir. Konjonktivitin en sık bulgusu gözlerde oluşan kanlanmadır.
Dünyada, körlüğün nedenleri arasında ikinci sırada yer alır. Göz içerisindeki basıncın artmasına bağlı olarak görme sinirindeki (optik sinir) hücrelerin ölümüyle seyreden kronik bir hastalıktır. Sinsi seyirlidir hastalığın son evresine kadar bulgu vermeyebilir.
Yaşlanma ile görülme sıklığı artar. Göze perde inmesi olarak tanımlanır. Göz merceğinin saydamlığını kaybetmesi ile saydam olmayan lens; lekeli bir camdaki görüntü gibi bulanık, renkleri cansız ve şekilsiz görüntüye sebep olur. Kataraktın ilaçla tedavisi yoktur. Kataraktın tek tedavisi cerrahidir.
Gözlere cisimlerden yansıyan ışık ışınları kornea ve lens yardımıyla retinaya odaklanır. Gözdeki kırma kusurlarında ışınlar retina üzerinde odaklanamaz ve gözlük yardımı olmadan net görüntü oluşturulamaz.
Sağlıklı bir göz 6 metre uzaklıktaki bir cismin görüntüsünü gözlerini kısmadan ya da bir gözlüğe ihtiyaç duymadan net olarak görebilir.
Göze gelen ışınlar retinanın arkasında odaklanır. Gözün ön arka çapı normal sağlıklı bir göze göre kısalmıştır. Hipermetropisi olan hastalar, yakın mesafedeki bir yazıyı okumakta zorlanır; bozukluğun derecesi arttıkça uzak mesafedeki görüntülerde de bozulmalar başlar. Tedavide ince kenarlı, dışbükey gözlükler kullanılır
Göze gelen ışınlar normalden fazla kırılır, retinanın önünde odaklanır. Yakınlardaki nesnelerin görüntüsü net, uzaktaki nesnelerin görüntüsü bulanıklaşmıştır. Gözün ön arka çapı artmış yani göz uzamıştır. Sıklıkla ilkokul yıllarında tahtayı arka sıralardan görememe problemiyle fark edilir. Kalın kenarlı, içbükey gözlükler kullanılır.
Kornea yüzeyi düzensizleşmiştir. Miyopi ve hipermetropide gözün tüm düzlemlerinde kırma kusuru varken, astigmatizmde ışın aynı gözün bir düzleminde daha az diğer düzleminde daha çok kırılır. Cisimlerden gelen ışınlar tek bir noktada değil birden fazla noktada odaklanır bu da bulanık görmeye neden olur. Astigmatın tipi ve derecesine göre silindirik mercekler ile tedavi edilebilir.
Türkiye’de Göz Hastalıkları Uzmanlığı; göz hastalıklarının tanı ve tedavisinde, tüm dünyadaki bilimsel gelişmelerin ışığında ve en ileri düzey teknolojik cihaz ve olanakları kullanarak hizmet vermektedir.
Muayenede yapılan ilk testtir. Gözler sırayla kapatılarak tek bir gözdeki sorun tespit edilmeye çalışır.
Gözlerin gördüğü görüntünün ne kadar net olduğunu anlamaya yardımcıdır. 6 metre uzaklıktaki gittikçe küçülen harflerin okunması ile test yapılır.
Bakışları gözün karşısındaki tek bir noktaya sabitledikten sonra noktanın etrafındaki bütün görebilen alan görme alanıdır. Göz tansiyonu tanısında ve takibinde sıklıkla uygulanan bir testtir.
Göz içi sıvı basıncın ölçülmesinde kullanılır. Göze noncontact tonometre cihazından hava püskürtülerek ölçüm yapılır. Eğer göz basıncı normal değerin üzerindeyse, pakometre cihazıyla ses dalgaları kullanılarak kornea kalınlığı ölçülür. Göz tansiyonu tanı ve takibinde kullanılmaktadır.
Miyop ve hipermetrop gibi gözde kırma kusurlarına neden olan hastalıklarda mercek numarasının derecelendirilmesinde kullanılır.
Görme, kuşkusuz en önemli duyumuzdur. Çoğu insan için görme duyusunun kaybedilmesinin korkusu, yaşamın kaybedilmesi ile eşdeğerdir. Bu derece hassas olduğumuz gözlerimizin hastalıkları için de düzenli doktor kontrolüne gidilmeli, belirlenen randevu tarihleri aşılmamalıdır.
Hiçbir görme problemi ya da gözle ilişkili şikayeti olmayan bireylerin 55 yaşından önce 2 yılda 1, 55 yaşından sonra ise yılda 1 kez göz muayenesine gitmesi önerilir.
Diyabet, Graves, hipertansiyon, sarkoidoz ve Behçet gibi sistemik hastalığa sahip ya da ailede görme kaybı benzeri öyküsü bulunan bireyler göz hastalıkları açısından normal topluma göre riskli grupta yer alır. Tanı alınan yaştan itibaren daha sık göz muayenelerine gitmeleri önerilir.
Göz damlamaları ve göz pomadları gibi reçete edilen ilaçlarla tedavidir.
Numaralı gözlük veya kontakt lens ile ışınların kırılma açısı düzeltilir ve gözde kırma kusurlarına neden olan hastalıklarda net görüntü elde edilir.
Göz içerisindeki doğal lensin eski işlevini kaybetmesi ya da katarakt gibi mercek bozukluklarında ameliyat ile göz içerisine yerleştirilen kişinin kendi doğal göz lensine en yakın yapay lenslerdir.
Gözlük ya da lens kullanmak istemeyen hastalarda, excimer lazer cihazı ile görme kusurları kalıcı olarak düzeltilebilmektedir. Kornea üzerindeki epitel dokusu kazınır ve kornea yeniden şekillendirilir.
Açık açılı glokom hastalarında tıkanmış ya da daralmış olan göz içerisindeki sıvıyı emen kanallar, lazer dalgaları yardımı ile genişletilmeye ve açılmaya çalışılır. Gözde acı ve ağrıya sebep olmaz.
Şaşılık, göz tembelliği, katarakt ve göz tümörü gibi yaygın görülen göz hastalıkları cerrahi ile tedavi edilebilmektedir.